Το bypass είναι μια από τις πιο συνηθισμένες καρδιακές επεμβάσεις. Πραγματοποιείται σε καταστάσεις όπου η καρδιά δεν τροφοδοτείται με τη σωστή ποσότητα οξυγόνου και αίματος, λόγω απόφραξης των στεφανιαίων αρτηριών ( στεφανιαία νόσος). Οι στεφανιαίες αρτηρίες, οι οποίες περιβάλουν τον καρδιακό μυ, όταν φράζουν δημιουργούν στηθάγχη και έμφραγμα. Με το bypass παρακάμπτεται η αποφραγμένη αρτηρία με φλεβικό ή αρτηριακό μόσχευμα που λαμβάνεται από άλλο σημείο του σώματος (σαφηνής φλέβα, κερκιδική, έσω μαστική αρτηρία) κι έτσι δημιουργείται μια άλλη οδος ώστε η καρδιά να αιματώνεται επαρκώς. Τα μοσχεύματα συρράπτονται στο σημείο προ και μετά της στένωσης της αποφραγμένης αρτηρίας, παρακάμπτωντας έτσι τη βλάβη.
Πώς γίνεται η επέμβαση bypass;
Η επέμβαση bypass πραγματοποιείται για να δοθεί στο αίμα μια διέξοδος και να αιματώσει επαρκώς την καρδιά, εξαλείφοντας έτσι τη συμπτωματολογία του ασθενούς (στηθάγχη). Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, λαμβάνεται υγιές μόσχευμα από τη σαφηνή φλέβα (στο πόδι) ή την έσω μαστική αρτηρία (στο θώρακα) ή την κερκιδική αρτηρία (στο χέρι), το οποίο συρράπτεται στις αρτηρίες της καρδιάς μετά το σημείο της στένωσης. Με αυτόν ακριβώς τον τρόπο, οι στενωμένες ή αποφραγμένες στεφανιαίες αρτηρίες παρακάμπτονται και έτσι βελτιώνεται η ροή του αίματος. Με τη φυσιολογική πλέον ροή του αίματος, ο καρδιακός μυς μπορεί να τροφοδοτηθεί σωστά.
Με ποιους τρόπους διενεργείται το bypass;
- Το bypass διενεργείται με δύο (2) τρόπους: την κλασική αορτοσττεφανιαία παράκαμψη και την αορτοστεφανιαία παράκαμψη χωρίς εξωσωματική κυκλοφορία (πάλλουσα καρδιά).
- Στην κλασική αορτοστεφανιαία παράκαμψη- bypass χορηγούνται φάρμακα, τα οποία αναστέλλουν τη λειτουργία της καρδιάς. Μια τομή πραγματοποιείται στο στέρνο και ένα μηχάνημα εξωσωματικής κυκλοφορίας αντικαθιστά τη λειτουργία της καρδιάς και διατηρεί τη ροή οξυγονωμένου αίματος στο σώμα. Ο χειρουργός λοιπόν χειρουργεί μια ακίνητη καρδιά και μόλις τελειώσει η επέμβαση, χορηγούνται ηλεκτρικά σοκ και η καρδιά επαναλειτουργεί.
- Στο bypass χωρίς την εξωσωματική κυκλοφορία, η επέμβαση γίνεται χωρίς τη διακοπή της λειτουργίας της καρδιάς και για το λόγο αυτό δεν χρειάζεται το μηχάνημα εξωσωματικής λειτουργίας. Το θετικό στοιχείο του bypass χωρίς εξωσωματική λειτουργία είναι ότι οι επιπλοκές είναι λιγότερες και ο χρόνος ανάρρωσης συντομότερος. Η τομή πραγματοποιείται στο στέρνο με διάνοιξη του θώρακα.
- Το χειρουργείο κρατάει περίπου τρεις (3) με τέσσερεις (4) ώρες και πραγματοποιείται γενική αναισθησία. Τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά ικανοποιητικά, καθώς μειώνονται τα συμπτώματα, ο κίνδυνος επαναστενώσεων και διαφόρων καρδιακών συμβάντων.
Ποιοι κίνδυνοι υπάρχουν από το bypass;
Όπως σε όλες τις επεμβάσεις έτσι και οι επιπλοκές από μια επέμβαση bypass υπάρχουν, αλλά είναι πολύ σπάνιες. Αυτές είναι οι παρακάτω:
i. Η αιμορραγία
ii. Η μόλυνση στο σημείο τομής του θώρακα
iii. Οι αρρυθμίες
iv. Η παροδική απώλεια μνήμης
v. Οι λοιμώξεις
vi. Οι ανεπιθύμητες αντιδράσεις από την αναισθησία
vii. Διάφορες νευρολογικές διαταραχές
viii. Νεφρολογικά προβλήματα
ix. Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
x. Έμφραγμα του μυοκαρδίου
xi. Περικαρδιακή ή πλευριτική συλλογή
Τι γίνεται αμέσως μετά την επέμβαση bypass;
Αμέσως μετά την επέμβαση bypass θα παραμείνετε στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας για μία ή δύο μέρες και αναλόγως την πορεία της κατάστασής σας, θα μεταφερθείτε σε ένα κανονικό δωμάτιο. Η παραμονή στο νοσοκομείο κρατά πέντε (5)με έξι (6) ημέρες ακόμα και ύστερα θα πάρετε το εξιτήριό σας. Αρχικά, είναι λογικό να νοιώθετε αδυναμία και να μην μπορείτε να επιστρέψετε με κανονικούς ρυθμούς στις καθημερινές σας δραστηριότητες. Η πλήρης ανάρρωση από μια επέμβαση bypass διαρκεί περίπου 6 με 12 εβδομάδες.
Ποια είναι τα αποτελέσματα του bypass;
Τα αποτελέσματα του bypass, η ανακούφιση και η εξάλειψη δηλαδή των συμπτωμάτων, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την τήρηση των οδηγιών του γιατρού σας και της φαρμακευτικής αγωγής. Σημαντικό ρόλο παίζει και η αλλαγή στον τρόπο ζωής του ασθενούς, όπως η διακοπή του καπνίσματος, η σωματική άσκηση κ.α. Ακόμα, τα αποτελέσματα εξαρτώνται και από το ίδιο το μόσχευμα. Τα αρτηριακά μοσχεύματα της έσω μαστικής, παραμένουν ανοιχτά για περισσότερα χρόνια σε σχέση με τα φλεβικά μοσχεύματα. Με αυτό τον τρόπο ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες στενώσεων σε άλλες αρτηρίες ή και στο ίδιο το μόσχευμα.
Συμπτώματα μετά το bypass που πρέπει να μας ανησυχούν;
Μετά από μια επέμβαση bypass, υπάρχει πιθανότητα να παρουσιαστούν κάποια συμπτώματα, για τα οποία θα πρέπει να ενημερώσουμε αμέσως το γιατρό μας.
Αυτά είναι τα εξής:
i. Ο πυρετός
ii. Η δύσπνοια
iii. Η ταχυκαρδία
iv. Ο έντονος πόνος γύρω από το τραύμα. Πόνος γύρω από το τραύμα θα υπάρχει για κάποιο καιρό σε φυσιολογικό βαθμό. Η αύξηση της έντασής του όμως δεν είναι φυσιολογική.
v. Ερεθισμός και κοκκινίλα γύρω από το τραύμα, εκροή αίματος ή υγρών από αυτό.
Οδηγίες για τους ασθενείς που έχουν κάνει bypass
Μετά το bypass θα νοιώθετε μια αδυναμία, κάτι το οποίο είναι απολύτως φυσιολογικό. Η επιστροφή στις καθημερινές σας δραστηριότητες θα πρέπει να γίνει σταδιακά σε συνδυασμό πάντα με τις οδηγίες που σας έχει δώσει ο γιατρός σας.
Οι σημαντικότερες από αυτές τις οδηγίες είναι οι παρακάτω:
i. Επιστροφή στη δουλειά σας: Αναλόγως τη φύση της εργασίας, την ηλικία και το επίπεδο της φυσικής κατάστασης του/της ασθενούς, διαφέρει και ο χρόνος επιστροφής σε αυτήν. Συνήθως ο ασθενής επιστρέφει στην εργασία του δύο (2) μήνες μετά την επέμβαση.
ii. Δουλειές του σπιτιού: Οι δουλειές του σπιτιού, όπως σκούπισμα, σφουγγάρισμα, θα πρέπει να γίνονται ένα (1) μήνα μετά το χειρουργείο και οι δουλειές που απαιτούν άρση των χεριών ψηλά, μετά από τρείς (3) μήνες. Όλες οι εργασίες θα πρέπει να γίνονται πολύ προσεκτικά, αργά και με απαλές κινήσεις.
iii. Άρση βάρους: Καλό θα είναι για περίπου 2 με 3 μήνες να αποφεύγεται οποιαδήποτε δραστηριότητα που συμπεριλαμβάνει βάρη, όπως άρση βάρους άνω των τριών (3) κιλών, σπρώξιμο και τράβηγμα.
iv. Οδήγηση: Μπορείτε να επιστρέψετε στην οδήγηση μετά από ένα (1) μήνα, καλύπτοντας μικρές αποστάσεις έτσι ώστε να μην κουράζεστε και αγχώνεστε.
v. Ταξίδι με το αεροπλάνο: Ο γιατρός σας θα σας ενημερώσει για το πότε μπορείτε να ταξιδέψετε με αεροπλάνο. Πέρα από αυτές τις οδηγίες οι ασθενείς θα πρέπει να παρακολουθούνται τακτικά από τον καρδιολόγο τους και να λαμβάνουν συστηματικά τη φαρμακευτική αγωγή τους. Η αλλαγή στον τρόπο ζωής, όπως διακοπή του καπνίσματος, ρύθμιση του σακχάρου, σωματική άσκηση, ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή, είναι πολύ σημαντική για τη θετική εξέλιξη της πορείας της υγείας του ασθενούς μετά το bypass, αλλά και για την πρόληψη επαναστενώσεων των αρτηριών.