Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια από τις πιο συχνές καρδιακές αρρυθμίες. Στο τοίχωμα του δεξιού κόλπου της καρδιάς, βρίσκεται ο φλεβοκόμβος. Από αυτόν ρυθμίζεται ο καρδιακός ρυθμός και από εκεί ξεκινούν σε φυσιολογικές συνθήκες τα ηλεκτρικά ερεθίσματα που κατευθύνονται προς τις κοιλίες και δίνουν το έναυσμα για την καρδιακή συστολή.
Η κολπική μαρμαρυγή δημιουργείται από ένα «βραχυκύκλωμα» που συμβαίνει εντός των κόλπων κι έχει ως αποτέλεσμα το ερέθισμα να παρακάμπτει το φλεβόκομβο και να μεταδίδεται άναρχα. Οι κόλποι της καρδιάς δεν συστέλλονται φυσιολογικά και τα ηλεκτρικά ερεθίσματα έχουν τελείως ακανόνιστο, μη φυσιολογικό ρυθμό. Η κολπική μαρμαρυγή διακρίνεται σε:
- Παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή: ανατάσσεται σε φλεβοκομβικό ρυθμό στις περισσότερες περιπτώσεις εντός 48 ωρών από την εμφάνισή της.
- Εμμένουσα κολπική μαρμαρυγή: Διαρκεί πάνω από επτά (7) ημέρες και ο καρδιακός ρυθμός για να επανέλθει στο φυσιολογικό χρειάζεται ιατρική παρέμβαση.
- Επί μακρόν εμμένουσα κολπική μαρμαρυγή: διαρκεί για >1 έτος σε αυτό το διάστημα γίνονται προσπάθειες ανάταξής της με ιατρικές παρεμβάσεις.
- Χρόνια κολπική μαρμαρυγή: Σε αυτή την περίπτωση ο φυσιολογικός ρυθμός της καρδιάς δεν μπορεί να αποκατασταθεί. Η κολπική μαρμαρυγή έχει γίνει αποδεκτή τόσο από τον ασθενή όσο κι από το γιατρό.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου στην εμφάνιση της κολπικής μαρμαρυγής;
Οι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τις πιθανότητες εμφάνισης της κολπικής μαρμαρυγής είναι αρκετοί. Κάποιοι από αυτούς είναι μη τροποποιήσιμοι, όπως η ηλικία και η κληρονομικότητα και κάποιοι άλλοι, όπως η παχυσαρκία, το αλκοόλ, το άγχος κ.α. είναι παράγοντες που μπορούν να τροποποιηθούν. Αναλυτικότερα όλοι οι παράγοντες είναι οι παρακάτω:
- Η ηλικία: Η κολπική μαρμαρυγή είναι πιθανότερο να εμφανιστεί σε άτομα πιο μεγάλης ηλικίας.
- Η κληρονομικότητα: Σε ορισμένες οικογένειες, η κολπική μαρμαρυγή εμφανίζεται πιο συχνά απ’ ότι σε άλλες.
- Καρδιακή νόσος: Άτομα με βαλβιδοπάθειες, συγγενή καρδιοπάθεια, στεφανιαία νόσο, καρδιακή ανεπάρκεια και αρτηριακή υπέρταση, έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής.
- Παχυσαρκία: Ο κίνδυνος κολπικής μαρμαρυγής είναι εντονότερος στα παχύσαρκα άτομα.
- Άλλες χρόνιες παθήσεις: ο υπερθυρεοειδισμός, ο διαβήτης, το μεταβολικό σύνδρομο, η υπνική άπνοια, η χρόνια νεφρική νόσος και η πνευμονική νόσος παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της νόσου.
- Κατανάλωση αλκοόλ: Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε κολπική μαρμαρυγή.
Ποια είναι τα συμπτώματα που προκαλεί η κολπική μαρμαρυγή;
Συχνά η κολπική μαρμαρυγή δεν εκδηλώνει κανένα σύμπτωμα και τα άτομα που πάσχουν το μαθαίνουν στη διάρκεια κάποιας εξέτασης ( ασυμπτωματική) , ή δυστυχώς μετά από κάποιο σύμβαμα, συνηθως αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Τις περισσότερες φορές τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν κάποια από τα παρακάτω:
- Αίσθημα παλμών
- Εύκολη κόπωση
- Δύσπνοια
- Πόνος στο στήθος
Πώς διαγιγνώσκεται η κολπική μαρμαρυγή;
Η διάγνωση της κολπικής μαρμαρυγής γίνεται αρχικά με την κλινική εξέταση και το ηλεκτροκαρδιογράφημα. Συχνα όμως, η κολπική μαρμαρυγή έχει μικρή διάρκεια και η διάγνωση τίθεται δύσκολα κλινικά.
Έτσι, αν ο ασθενής αναφέρει ύποπτη συμπτωματολογία, μπορεί να γίνει περαιτέρω διερεύνηση με triplex καρδιάς, holter ρυθμού 24ωρης ή 48ωρης καταγραφής καθώς και με πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, προκειμένου να αυξηθούν οι πιθανότητες ανίχνευσης.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της κολπικής μαρμαρυγής;
Η πιο συχνή επιπλοκή της κολπικής μαρμαρυγής είναι το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Περίπου 20-30% των εγκεφαλικών αποδίδεται στην κολπική μαρμαρυγή. Οφείλεται στη δημιουργία θρόμβων ενδοκαρδιακά λόγω της ανώμαλης συστολής των κόλπων.
Οι θρόμβοι αυτοί μπορεί να αποσπαστούν και να φύγουν προς την περιφέρεια με καταστροφικά αποτελέσματα. Άλλες επιπλοκές της κολπικής μαρμαρυγής μπορούν να είναι η ταχυμυοκαρδιοπάθεια που έχει ως αποτέλεσμα την καρδιακή ανεπάρκεια και την εμφάνιση οξέος πνευμονικού οιδήματος, το συγκοπτικό επεισόδιο κ.α.
Τι θεραπείες υπάρχουν για την κολπική μαρμαρυγή;
Οι θεραπείες που υπάρχουν για ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή είναι οι εξής: η αποκατάσταση του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού, ο έλεγχος της καρδιακής συχνότητας, η μείωση των υποτροπών κολπικής μαρμαρυγής και η πρόληψη των θρομβοεμβολικών επεισοδίων. Αναλυτικότερα:
- Η αποκατάσταση του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού:
- Σε ασθενείς με παροξυσμική ή εμμένουσα κολπική μαρμαρυγή, επιχειρείται αποκατάσταση με φάρμακα ή με ηλεκτρική ανάταξη. Τα φάρμακα που χορηγούνται σε αυτή την περίπτωση είναι προπαφαινόνη από το στόμα ή αμιοδαρόνη ενδοφλεβίως. Εάν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν και διαρκούν πάνω από 48 ώρες, ο ασθενής, πριν την ανάταξη της αρρυθμίας, πρέπει να υποβληθεί σε διοισοφάγειο υπερηχογράφημα καρδιάς. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να αποκλείσαμε την παρουσία κάποιου θρόμβου στην καρδιά. Εάν υπάρχει θρόμβος, ο ασθενής θα πρέπει να πάρει αντιπηκτικά φάρμακα για τουλάχιστον τρεις (3) εβδομάδες πριν την ανάταξη για να μειωθεί ο κίνδυνος θρομβοεμβολικού επεισοδίου.
- Έλεγχος της καρδιακής συχνότητας:
- Σε ασθενείς με χρόνια κολπική μαρμαρυγή, χορηγούνται συγκεκριμένα φάρμακα ,όπως οι β-αποκλειστές, οι ανταγωνιστές των διαύλων ασβεστίου (μη-διυδροπυριδινές) και η δακτυλίτιδα ώστε να μην υπάρχει αυξημένη καρδιακή συχνότητα.
- Η πρόληψη των υποτροπών:
- Η πρόληψη των διαφόρων υποτροπών γίνεται φαρμακευτικά κι επεμβατικά. Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει τα αντιαρρυθμικά και τους β-αποκλειστές. Η επεμβατική προσέγγιση είναι η κατάλυση των πνευμονικών φλεβών, στον αριστερό κόλπο της καρδίας ,διαμέσου ειδικού καθετήρα.
- Η πρόληψη των θρομβοεμβολικών επεισοδίων:
- Ο μεγαλύτερος κίνδυνος σε άτομα με κολπική μαρμαρυγή είναι η δημιουργία θρόμβων και όχι τόσο οι αρρυθμίες. Στην κολπική μαρμαρυγή, ο αριστερός κόλπος της καρδιάς αποδιοργανώνεται, σταματά να συστέλλεται και έτσι το αίμα λιμνάζει στην περιοχή αυτή, διευκολύνοντας τη δημιουργία θρόμβου. Αυτοί οι θρόμβοι μπορεί μέσω της κυκλοφορίας να φτάσουν στα αγγεία του εγκεφάλου και να προκαλέσουν αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Γι αυτό το λόγο στους ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή χορηγούνται αντιπηκτικά φάρμακα, έτσι ώστε να εμποδίζεται η πήξη του αίματος και να αποτρέπεται η δημιουργία θρόμβου.
Ποιοι τρόποι πρόληψης υπάρχουν;
Για να μειώσουμε τις πιθανότητες εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής, μπορούμε να ακολουθήσουμε κάποιους βασικούς κανόνες. Αυτοί είναι οι εξής:
- Η σωστή και υγιεινή διατροφή
- Η καθημερινή σωματική άσκηση
- Η διακοπή του καπνίσματος
- Η διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους
- Ο περιορισμός κατανάλωσης αλκοόλ και καφεΐνης
- Η μείωση του άγχους
Ακολουθώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής σε συνδυασμό με την καθημερινή σωματική άσκηση οχυρώνουμε τον οργανισμό μας από οποιαδήποτε νόσο και κατά συνέπεια και από την κολπική μαρμαρυγή.