Αρθρογραφία
Στεφανιογραφία
Η στεφανιογραφία ή καρδιακός καθετηριασμός είναι μια επεμβατική μέθοδος διάγνωσης, η οποία πραγματοποιείται συνήθως σε άτομα που πάσχουν ή υπάρχουν υποψίες ότι πάσχουν από στεφανιαία νόσο. Στη στεφανιογραφία, μέσω ειδικών καθετήρων γίνεται έκχυση ειδικού υγρού που ονομάζεται σκιαγραφικό, κι επιτρέπει τη σκιαγράφηση των στεφανιαίων αρτηριών. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να διαγνωστούν με ακρίβεια η θέση και η έκταση των πιθανών στενώσεων ή των αποφράξεων των στεφανιαίων αγγείων και να αποφασιστεί η βέλτιστη θεραπευτική αντιμετώπιση.
Σε ποιες περιπτώσεις πρέπει να γίνεται η στεφανιογραφία;
Η στεφανιογραφία πραγματοποιείται στις εξής περιπτώσεις:
- Σε άτομα που έχουν υποστεί οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Σε αυτήν την περίπτωση, όταν βρεθεί η βλάβη που ευθύνεται για το έμφραγμα, διενεργείται άμεσα αγγειοπλαστική για την αποκατάσταση της σωστής αιμάτωσής του.
- Σε άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια αγνώστου αιτιολογίας προκειμένου να αποκλειστεί η ισχαιμική αιτιολογία.
- Σε ασθενείς που έχουν επιζήσει ύστερα από καρδιακή ανακοπή.
- Σε περιπτώσεις βαλβιδοπαθειών, όπως στένωση της αορτής, όπου πρόκειται να πραγματοποιηθεί χειρουργική ή διαδερμική αποκατάστασή τους.
- Όταν υπάρχει υποψία για ύπαρξη στεφανιαίας νόσου, ύστερα από τη διενέργεια συγκεκριμένων εξετάσεων, όπως σπινθηρογράφημα του μυοκαρδίου, τεστ κοπώσεως, δυναμικό υπερηχοκαρδιογράφημα (stress echo) .
Τι διαδικασίες ακολουθούνται πριν από τη στεφανιογραφία;
Όπως σε κάθε επέμβαση, έτσι και για τη στεφανιογραφία πρέπει να προηγηθεί κάποια συγκεκριμένη διαδικασία. Η διαδικασία αυτή αφορά έναν πλήρη καρδιολογικό έλεγχο, ο οποίος πραγματοποιείται ως εξής:
Με την εισαγωγή του ασθενούς στο νοσοκομείο, πραγματοποιείται η εξέταση από τον καρδιολόγο και η λήψη του ιστορικού του. Ακολουθεί το ηλεκτροκαρδιογράφημα, η λήψη αίματος για αιματολογικές και βιοχημικές εξετάσεις και η ακτινογραφία θώρακος.
Πώς γίνεται η στεφανιογραφία;
Η στεφανιογραφία πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία και καθ’ όλη τη διάρκεια της επέμβασης ο ασθενής έχει πλήρη συνείδηση. Μπορεί να μιλάει στο γιατρό κατά τη διάρκειά της, να παρακολουθεί την πορεία της επέμβασης από το μόνιτορ και να ενημερώνει το γιατρό για οποιαδήποτε ενόχληση ή πόνο αισθανθεί.
Αρχικά, γίνεται παρακέντηση μιας αρτηρίας (μηριαία αρτηρία στο πόδι ή κερκιδική αρτηρία στο χέρι) και εισάγεται ένας λεπτός σωλήνας, ο καρδιακός καθετήρας, ο οποίος προωθείται μέχρι την καρδιά. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η προώθηση του καθετήρα δεν πονάει, καθώς στο εσωτερικό των αγγείων δεν υπάρχουν αισθητήρια νεύρα. Από τον καρδιακό καθετήρα περνά το ειδικό σκιαγραφικό υγρό που είναι απαραίτητο για τη στεφανιογραφία.
Με αυτόν τον τρόπο η ανατομία, η μορφολογία και η πορεία των τριών κύριων στεφανιαίων αρτηριών καταγράφεται από όλες τις οπτικές γωνίες και διαφαίνονται οι ενδεχόμενες βλάβες τους. Ακόμα, καταμετράται η πίεση στις κοιλότητες της καρδιάς και μελετάται η λειτουργία του καρδιακού μυός και των καρδιακών βαλβίδων, μέσω της κοιλιογραφίας. Τέλος, ελέγχεται η βατότητα προηγουμένων στενώσεων που υποβλήθηκαν σε αγγειοπλαστική ή αορτοστεφανιαία παράκαμψη (bypass).
Η στεφανιογραφία διαρκεί περίπου 30 λεπτά και από τα αποτελέσματά της, ο γιατρός μπορεί να συστήσει την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή που θα ακολουθήσει ο ασθενής. Η αγωγή αυτή μπορεί να είναι είτε η φαρμακευτική, είτε η αγγειοπλαστική είτε τέλος η χειρουργική (by-pass)
Ο ασθενής παίρνει το εξιτήριό του από το νοσοκομείο συνήθως την επόμενη ημέρα.
Η στεφανιογραφία είναι επικίνδυνη; Τι επιπλοκές παρουσιάζει;
Η στεφανιογραφία είναι μια πολύ ασφαλής εξέταση και πολύ σημαντική συγχρόνως. Όπως σε κάθε επεμβατική μέθοδο, επιπλοκές υπάρχουν, αλλά ο κίνδυνος στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ελάχιστος.
Μάλιστα, η συχνότητα των επιπλοκών αυτών εξαρτάται από τη σοβαρότητα της στεφανιαίας νόσου, την έκταση των αποφρακτικών αλλοιώσεων των αγγείων και την εμπειρία των γιατρών. Οι πιο σοβαρές επιπλοκές που μπορεί να προκληθούν από τη στεφανιογραφία είναι οι εξής:
- Το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου κατά τη διάρκεια της στεφανιογραφίας. Προκαλείται συνήθως από θρομβοεμβολή ή από αρτηριακή βλάβη από τον καθετήρα. Ο κίνδυνος οξέως εμφράγματος είναι μικρότερος από 0.4%
- Το εγκεφαλικό επεισόδιο. Το εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να δημιουργήσει ημιπληγία ή μόνιμη οφθαλμοπληγία, αλλά οι πιθανότητες εγκεφαλικού επεισοδίου από τη στεφανιογραφία είναι μικρότερες του 0.4%
- Ο αιφνίδιος θάνατος. Κατά τη στεφανιογραφία υπάρχει μια πολύ μικρή πιθανότητα αιφνιδίου θανάτου ( λιγότερη από 0.1% ), η οποία σχετίζεται με τη σοβαρότητα της στεφανιαίας νόσου και κυρίως με την ύπαρξη ή μη αποφρακτικής βλάβης στο στέλεχος της αριστερής στεφανιαίας αρτηρίας.
- Οξεία νεφρική ανεπάρκεια – Αλλεργικό σοκ. Σε κάποιους ασθενείς, το σκιαγραφικό ενδέχεται να προκαλέσει αναφυλαξία ή νεφροτοξικότητα κι οξεία νεφρική ανεπάρκεια η οποία αντιμετωπίζεται με ειδική θεραπευτική αγωγή.
- Αιμορραγία – αιμάτωμα.Συνήθως, συμβαίνει στο σημείο της παρακέντησης στο πόδι ή στο χέρι και αντιμετωπίζεται με τοπική εφαρμογή πιεστικών μέσων.
Γενικότερα, η στεφανιογραφία θεωρείται μια πολύ ασφαλής μέθοδος. Ο κίνδυνος θανάτου, εγκεφαλικού επεισοδίου και του οξέως εμφράγματος του μυοκαρδίου είναι σχεδόν ελάχιστος και εξαρτάται πάντα από τη σοβαρότητα της νόσου.
Ειδικότερα, οι κίνδυνοι επιπλοκών κατά τη στεφανιογραφία αυξάνουν σε συγκεκριμένες περιπτώσεις όπως, στη βλάβη στο στέλεχος της αριστερής στεφανιαίας αρτηρίας, στη στένωση και στις τρεις αρτηρίες, στη βαριά στένωση της αορτικής βαλβίδας, τη σοβαρή δυσλειτουργία της αριστερής κοιλίας και σε περίπτωση προχωρημένης ηλικίας.
Συνοψίζοντας
Η στεφανιογραφία είναι μια πολύ διαδεδομένη και ασφαλής επεμβατική διαγνωστική επέμβαση και πραγματοποιείται συνήθως σε άτομα που πάσχουν από κάποιο καρδιακό νόσημα. Διαρκεί περίπου 30 λεπτά και πρόκειται για μια εντελώς ανώδυνη διαδικασία, καθώς χορηγείται τοπική αναισθησία και ο καθετηριασμός των αρτηριών δεν προκαλεί κανένα πόνο.
Οι επιπλοκές της στεφανιογραφίας είναι πολύ λίγες και οι πιθανότητες να εμφανιστούν ελάχιστες. Με τη στεφανιογραφία ο γιατρός, αναλόγως την πάθηση και τη βαρύτητά της, μπορεί να συστήσει στον ασθενή την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.