Οι μυοκαρδιοπάθειες είναι οι παθήσεις του καρδιακού μυός, οι οποίες δεν έχουν όλες την ίδια αιτιολογία. Πολλές φορές, εκτός από τα αίτια που τις προκαλούν διαφέρουν και τα συμπτώματα, αλλά και η θεραπεία που πρέπει να ακολουθηθεί.
Οι μυοκαρδιοπάθειες κάποιες φορές χαρακτηρίζονται από διαταραχή της μηχανικής λειτουργίας του μυοκαρδίου, η οποία μπορεί να είναι είτε συστολική είτε διαστολική, άλλες φορές από διαταραχή της ηλεκτρικής του λειτουργίας που προκαλεί αρρυθμίες και τέλος από παθολογική διάταση ή υπερτροφία μίας ή και των δύο κοιλιών.
Τα άτομα που πάσχουν από μυοκαρδιοπάθειες, έχουν πολύ μεγάλη καρδιά και έχει διαταθεί ή είναι πολύ δύσκαμπτη ή έχει παθολογικά παχιά τοιχώματα. Οι μυοκαρδιοπάθειες θέτουν πολλές φορές τον ασθενή στον κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας ή ακόμα και σε αιφνίδιο θάνατο.
Πού οφείλονται οι μυοκαρδιοπάθειες;
Οι μυοκαρδιοπάθειες μπορεί να παρουσιαστούν σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και κάποιες από αυτές είναι πιο συχνές σε συγκεκριμένες ηλικίες. Οι μυοκαρδιοπάθειες δεν έχουν μόνο μία αιτία εμφάνισης ( κάποιες φορές το αίτιο είναι άγνωστο ), αλλά εξαρτώνται από διαφορετικούς παράγοντες σε κάθε περίπτωση. Κάποιες από αυτές είναι αποτέλεσμα καρδιακών νοσημάτων, τα οποία επιδρούν στην καρδιά και κάποιες άλλες εξαρτώνται από μεταλλάξεις γονιδίων. Σε αυτήν την περίπτωση, οι μυοκαρδιοπάθειες εμφανίζονται σε περισσότερα από ένα άτομο στην οικογένεια. Τέλος, μπορεί να είναι αποτέλεσμα διαφόρων άλλων καταστάσεων, όπως της υπέρτασης, κάποιας ίωσης ή υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ.
Πώς ταξινομούνται οι μυοκαρδιοπάθειες;
Οι μυοκαρδιοπάθειες κατατάσσονται ανάλογα με τα αίτια που τις προκαλούν σε αυτές που έχουν γενετική αιτιολογία, επίκτητη αιτιολογία και μικτή ( ποικίλη αιτιολογία επίκτητη ή γενετική ). Αναλυτικότερα:
- Οι μυοκαρδιοπάθειες γενετικής αιτιολογίας: Εδώ κατατάσσονται οι μυοκαρδιοπάθειες που οφείλονται σε μεταλλαγμένο γονίδιο. Αυτές είναι: η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, η οποία οφείλεται σε μετάλλαξη σε γονίδιο που κωδικοποιεί την πρωτεΐνη του μυοκαρδιακού κυττάρου και την κληρονομικότητα και χαρακτηρίζεται από την παθολογική υπερτροφία των τοιχωμάτων της αριστερής κοιλίας, η οποία μπορεί να είναι ολική ή τμηματική. Μια ακόμα μυοκαρδιοπάθεια γενετικής αιτιολογίας είναι η αρρυθμιογόνος δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας, κατά την οποία μέρος του μυοκαρδίου της δεξιάς κοιλίας αντικαθιστάται από ινομυώδη ιστό. Η σπογγώδης μυοκαρδιοπάθεια, η οποία χαρακτηρίζεται από τη σπογγώδη υφή σε περιοχή του μυοκαρδίου, ιδιαίτερα στην κορυφή της αριστερής κοιλίας. Υπάρχουν ακόμα οι μυοκαρδιοπάθειες από νόσους συσσώρευσης γλυκογόνου, όπως η νόσος του Danon. Και τέλος, διάφορες καναλοπάθειες ( νόσοι των καναλιών ιόντων ), όπως το σύνδρομο βραχέος QT, το συγγενές σύνδρομο μακρού QT, το σύνδρομο Brugada και η κατεχολαιμινεργική πολύμορφη κοιλιακή ταχυκαρδία CPVT ).
- Οι μυοκαρδιοπάθειες επίκτητης αιτιολογίας: Μυοκαρδιοπάθειες που οφείλονται σε μυοκαρδίτιδα. Η μυοκαρδίτιδα είναι φλεγμονή του μυοκαρδίου, η οποία οφείλεται στην προσβολή του από λοιμώδη ή ανοσολογικά αίτια. Μυοκαρδιοπάθειες, οι οποίες οφείλονται στην έντονη ψυχολογική φόρτιση ( μυοκαρδιοπάθεια Tako-Tsubo ). Συνήθως προσβάλει γυναίκες μεγάλης ηλικίας, ύστερα από ένα ιδιαίτερα αγχώδες γεγονός και χαρακτηρίζεται από αναστρέψιμη συστολική δυσλειτουργία των κορυφαίων τμημάτων της αριστερής κοιλίας. Μυοκαρδιοπάθειες, οι οποίες οφείλονται σε ταχυκαρδίες. Οι παρατεταμένες περιόδοι υπερκοιλιακής ή κοιλιακής ταχυκαρδίας, δημιουργούν συστολική δυσλειτουργία της αριστερής κοιλίας. Μυοκαρδιοπάθειες που οφείλονται στην κύηση ή παρουσιάζονται μετά τον τοκετό. Εμφανίζονται μετά τον 6ο μήνα της εγκυμοσύνης ή μέσα σε πέντε ( 5 ) μήνες από τον τοκετό και χαρακτηρίζονται από διάταση της αριστερής κοιλίας με ελαττωμένη συστολική λειτουργία. Τέλος, υπάρχουν και οι μυοκαρδιοπάθειες των νεογνών, οι οποίες οφείλονται σε ινσυλινοεξαρτώμενο διαβήτη της μητέρας.
- Οι μυοκαρδιοπάθειες μικτής αιτιολογίας (με ποικίλη αιτιολογία επίκτητη ή γενετική): Ως μυοκαρδιοπάθειες μικτής αιτιολογίας θεωρούνται η διατατική μυοκαρδιοπάθεια και η περιοριστική μυοκαρδιοπάθεια. Η διατατική μυοκαρδιοπάθεια, κατά την οποία υπάρχει διάταση της αριστερής κοιλίας με ελαττωμένη συστολική λειτουργία ( κλάσμα εξώθησης ) και η περιοριστική μυοκαρδιοπάθεια, η οποία χαρακτηρίζεται από διαταραχή της διαστολικής λειτουργίας του μυοκαρδίου και αντικατάσταση του φυσιολογικού ιστού με παθολογικό ιστό. Στη διατατική μυοκαρδιοπάθεια παρατηρείται λέπτυνση των τοιχωμάτων της καρδιάς και έκπτωση της λειτουργικότητάς της. Στην περιοριστική μυοκαρδιοπάθεια, οι διαστάσεις των κοιλιών είναι συνήθως φυσιολογικές ή σχεδόν φυσιολογικές, καθώς και το κλάσμα εξώθησης με αυξημένη όμως πίεση πλήρωσης της μίας ή και των δύο κοιλιών.
Τι συμπτώματα παρουσιάζουν οι μυοκαρδιοπάθειες;
Τα συμπτώματα που παρουσιάζουν οι καρδιοπάθειες είναι πολλά και διαφορετικά, αναλόγως το είδος της καρδιακής βλάβης και του αίτιου που την έχουν προκαλέσει. Ορισμένα από τα συμπτώματα είναι:
- Η αδυναμία
- Η κόπωση
- Η δύσπνοια κατά την άσκηση, αλλά και την ηρεμία
- Η ζάλη
- Η αρρυθμία
- Η τάση για λιποθυμία
- Το οίδημα στα κάτω άκρα
Πώς διαγιγνώσκονται οι μυοκαρδιοπάθειες;
Αρχικά, για τη σωστή διάγνωση των μυοκαρδιοπαθειών είναι απαραίτητη η λήψη του οικογενειακού ιατρικού ιστορικού του ασθενούς, αλλά και του ατομικού. Ύστερα, πρέπει να πραγματοποιηθούν ορισμένες εξετάσεις, οι οποίες είναι οι εξής:
- Το ηλεκτροκαρδιογράφημα
- Το υπερηχογράφημα καρδιάς
- Η ακτινογραφία θώρακος
- Το τεστ κοπώσεως
- Οι εξετάσεις αίματος
Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν και κάποιες άλλες πιο ειδικές εξετάσεις, όπως ο καρδιακός καθετηριασμός, έτσι ώστε να γίνει μέτρηση των καρδιακών πιέσεων και να εκτιμηθεί η κατάσταση των στεφανιαίων αρτηριών και ο ηλεκτροφυσιολογικός έλεγχος, έτσι ώστε να αναγνωριστούν επικίνδυνες αρρυθμίες. Σε περιπτώσεις που οι μυοκαρδιοπάθειες είναι κληρονομικές, θα πρέπει να εξετάζονται και τα υπόλοιπα μέλη της οικογενείας, ακόμα και αν δεν έχουν παρουσιάσει κανένα από τα συμπτώματα.
Ποια θεραπεία υπάρχει για τις μυοκαρδιοπάθειες;
Η θεραπεία των μυοκαρδιοπαθειών εξαρτάται από το είδος της μυοκαρδιοπάθειας, τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και των επιπλοκών εάν αυτές υπάρχουν. Ακόμα, σημαντικό ρόλο παίζουν η ηλικία και τα συνυπάρχοντα προβλήματα υγείας.
Οι μυοκαρδιοπάθειες, οι οποίες οφείλονται σε γονιδιακά αίτια δεν μπορούν να προληφθούν, εκείνες όμως που οφείλονται σε νοσήματα μπορούν. Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις ατόμων, τα οποία δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα και δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από μυοκαρδιοπάθεια και ζουν πολλά χρόνια, χωρίς κανένα πρόβλημα υγείας. Σε άλλες περιπτώσεις η νόσος μπορεί να εκδηλωθεί πολύ γρήγορα, με έντονα συμπτώματα και με σοβαρές επιπλοκές.
Οι θεραπευτικές μέθοδοι στοχεύουν στην αντιμετώπιση των αιτιών που προκαλούν κάθε φορά τη συγκεκριμένη μυοκαρδιοπάθεια, στην αντιμετώπιση και τον έλεγχο των συμπτωμάτων, τη σταθεροποίηση της νόσου και την πρόληψη των διαφόρων επιπλοκών και της πιθανότητας του αιφνιδίου θανάτου.
Οι θεραπευτικές μέθοδοι περιλαμβάνουν την αλλαγή στον τρόπο ζωής του ασθενούς, τη χορήγηση φαρμάκων και την επεμβατική ή χειρουργική επέμβαση. Οι θεραπευτικές μέθοδοι βοηθούν σημαντικά τους ασθενείς με μυοκαρδιοπάθειες, καθώς βελτιώνουν το προσδόκιμο ζωής και καλυτερεύουν την ποιότητα της ζωής τους.