Το φύσημα στην καρδιά αποτελεί ένα από τα πιο συνηθισμένα ευρήματα κατά την κλινική εξέταση και ακρόαση των καρδιακών τόνων. Πρόκειται για το μη φυσιολογικό ήχο που παράγει η καρδιά όταν χτυπά, και οφείλεται στο αίμα που ρέει ακανόνιστα μέσα σε αυτήν. Το αίμα περνάει με δύναμη και πίεση μέσα από τις βαλβίδες και τις κοιλότητες της καρδιάς και ο στροβιλισμός του δημιουργεί αυτόν τον ήχο, ο οποίος έχει διάφορες συχνότητες, που υποδηλώνουν διαφορετικές καταστάσεις ( αθώο ή παθολογικό φύσημα της καρδιάς).
Ο γιατρός μπορεί να ακούσει αυτόν τον ήχο με το στηθοσκόπιο. Το φύσημα στην καρδιά είναι συνήθως αθώο στα παιδιά, το οποίο τείνει να εξαφανιστεί όταν μεγαλώνουν. Εκτός όμως από το αθώο φύσημα στην καρδιά υπάρχει και το μη φυσιολογικό φύσημα. Αυτό μπορεί να είναι και ένα σημάδι ενός σοβαρού καρδιακού προβλήματος. Η διερέυνηση ενός καρδιακού φυσήματος είναι απαραίτητη προκειμένου να γνωρίζουμε από τι προκαλείται κι αν χρήζει αντιμετώπισης ή είναι αθώο.
Πού οφείλεται το φύσημα στην καρδιά;
Τα αίτια που προκαλούν φύσημα μπορεί να είναι η ανεπάρκεια ή στένωση μιας βαλβίδας, μεσοκολπική ή μεσοκοιλιακή επικοινωνία, στένωση ισθμού της αορτής, υπερτροφική μυκαρδιοπάθεια κα.
Τι συμπτώματα παρουσιάζει ένα φύσημα στην καρδιά;
Το αθώο φύσημα στην καρδιά συνήθως δεν παρουσιάζει συμπτώματα. Ένα όμως φύσημα, τα οποίο κρίνεται επικίνδυνο από το γιατρό, μπορεί να ακολουθείται από τα εξής συμπτώματα:
- Δύσπνοια
- Πόνο στο στήθος
- Ζάλη ή τάση λιποθυμίας
- Αίσθημα παλμών
- Κυάνωση, δηλαδή η μελανή απόχρωση του δέρματος σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος, όπως στα χείλη και τα δάχτυλα του χεριού. Η κυάνωση προκαλείται από μεγάλη έλλειψη οξυγόνου στο αίμα.
- Χρόνιος βήχας
- Εύκολη κόπωση ακόμα και σε κατάσταση ηρεμίας
- Οίδημα κάτω άκρων
- Διόγκωση στις φλέβες του λαιμού
- Στα παιδιά παρουσιάζεται μειωμένη διάθεση κι ελλειπής ανάπτυξη
Πώς διαγιγνώσκεται το φύσημα στην καρδιά;
Το φύσημα στην καρδιά μπορεί να διαγνωστεί εύκολα κατά τη διάρκεια της κλινικής εξέτασης. Αρχικά, ο γιατρός παίρνει ένα πλήρες ιατρικό ιστορικο, το οποίο παρέχει πληροφορίες για ζητήματα που αφορούν την καρδιακή λειτουργία, όπως αν εμφανίζεται πόνος στο στήθος, αν υπάρχει δυσκολία στην αναπνοή κατά την άσκηση ή σε κατάσταση ηρεμίας, λιποθυμικό επεισόδιο, πρήξιμο στα πόδια, ταχυκαρδία κ.α.
Ύστερα, κατά την κλινική εξέταση ο γιατρός με το στηθοσκόπιο ακούει τους χτύπους της καρδιάς και μπορεί να ακούσει και το φύσημα της καρδιάς. Με την εξέταση ακούγεται από ποιο μέρος της καρδιάς προέρχεται το φύσημα και πόσο δυνατός είναι ο θόρυβος. Ακόμα, εξετάζονται και άλλα σημάδια που υποδηλώνουν καρδιακά προβλήματα, όπως η δύσπνοια, οι αρρυθμίες, η συσσώρευση υγρού στους πνεύμονες ή τα πόδια και το χρώμα του δέρματος. Πέραν της κλινική εξέτασης σε περιπτώσεις που κριθεί απαραίτητο από το γιατρό, γίνεται περαιτέρω διερεύνηση με :
- Το ηλεκτροκαρδιογράφημα: Με το ηλεκτροκαρδιογράφημα, παρέχονται πληροφορίες για τον καρδιακό ρυθμό και εάν έχει αναπτυχθεί υπερτροφία στον καρδιακό μυ.
- Το υπερηχοκαρδιογράφημα: Με το υπερηχοκαρδιογράφημα προσδιορίζεται το φύσημα στην καρδιά, αφού με αυτό οπτικοποιείται η δομή και η λειτουργία της καρδιάς και των βαλβίδων.
- Η ακτινογραφία θώρακος: Με την ακτινογραφία θώρακος αξιολογείται το μέγεθος και το σχήμα της καρδιάς, καθώς και εντοπίζεται τυχόν υγρό στους πνεύμονες.
Πώς θεραπεύεται το φύσημα στην καρδιά;
Ο τρόπος αντιμετώπισης ενός φυσήματος διαφέρει ανάλογα με το αίτιο που το προκαλεί. Το αθώο φύσημα στην καρδιά δεν χρειάζεται κάποια θεραπεία, καθώς η καρδιά είναι φυσιολογική και δεν σχετίζεται με κάποιο πρόβλημα υγείας. Σε περίπτωση όμως παθολογικού φυσήματος, η θεραπεία είναι απαραίτητη.
Οι μέθοδοι αντιμετώπισης είναι η φαρμακευτική αγωγή (διουρητικά, β’ αναστολείς κ.α.) και σε προχωρημένες καταστάσεις η χειρουργική αντικατάσταση της πάσχουσας βαλβίδας ή η σύγκλειση της μεσοκολπικής ή μεσοκοιλιακής επικοινωνίας.