είναι η στένωση αορτής;
Η καρδιά διαθέτει τέσσερις (4) βαλβίδες. Μία από αυτές είναι και η αορτική βαλβίδα, η οποία εκτελεί μια πολύ σημαντική λειτουργία. Η αορτική βαλβίδα, όταν ανοίγει, επιτρέπει στο οξυγονωμένο αίμα της αριστερής κοιλίας να ρέει προς την περιφέρεια, διαμέσου της αορτής, του μεγαλύτερου αγγείου του σώματος και όταν κλείνει, εμποδίζει την επιστροφή του αίματος από την αορτή στην καρδιά.
Η αορτική βαλβίδα έχει τρεις (3) πολύ εύκαμπτες πτυχές, οι οποίες όταν το αίμα εξωθείται με πίεση από τον καρδιακό μυ, απομακρύνονται μεταξύ τους και επιτρέπουν με αυτό τον τρόπο τη φυσιολογική διέλευση του αίματος. Σε περίπτωση που η διάνοιξη των πτυχών δεν πραγματοποιείται και εμποδίζεται η σωστή ροή του αίματος, έχουμε τη στένωση αορτής.
Ποια είναι τα αίτια της στένωσης αορτής;
Όταν η αορτική βαλβίδα εκφυλίζεται δημιουργείται η στένωση αορτής. Η εκφύλιση που προκαλεί τη στένωση αορτής, ονομάζεται ασβεστοποιός εκφύλιση, δηλαδή με την πάροδο του χρόνου εναποτίθενται άλατα ασβεστίου στις πτυχές της βαλβίδας, με αποτέλεσμα την πάχυνσή τους και τη σταδιακή μείωση και έλλειψη της ευκαμψίας τους.
Σημαντικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εναπόθεση ασβεστίου θεωρούνται η υπερχοληστερολαιμία , η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, και ο ρευματικός πυρετός. Η στένωση αορτής είναι λοιπόν ένα εκφυλιστικό νόσημα και μάλιστα πιθανολογείται ότι οι ίδιοι παράγοντες που προκαλούν την αθηροσκλήρωση των αγγείων, είναι υπεύθυνοι και για την εμφάνισή της.
Σε περίπτωση που η στένωση αορτής εμφανιστεί σε νεαρή ηλικία ( κάτω των 30 ετών ), αποδίδεται τις περισσότερες φορές σε δίπτυχη κατασκευή αυτής εκ γενετής, η οποία ευνοεί την ασβέστωσή της.
Πώς εκδηλώνεται η στένωση αορτής;
Τα βασικά συμπτώματα που εκδηλώνει η στένωση αορτής είναι τα παρακάτω:
- Δύσπνοια: Η στενωμένη βαλβίδα ασκεί έντονη αντίσταση μη επιτρέποντας στο αίμα που εξωθείται από την καρδιά να διοχετευτεί στον οργανισμό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση δύσπνοιας, αρχικά στην προσπάθεια που οι πιέσεις κι η ανάγκη για αίμα αυξάνονται και σε προχωρημένα στάδια και στην ηρεμία.
- Συγκοπτικά επεισόδια: Τα επεισόδια αυτά είναι επεισόδια αιφνίδιας απώλειας των αισθήσεων και οφείλονται στη μειωμένη δίοδο του αίματος διαμέσου της βαριάς στενωμένης βαλβίδας. Ο εγκέφαλος υποαιματώνεται και επέρχεται συγκοπή. Οι συγκοπτικές κρίσεις μπορεί να εμφανιστούν κατά ή μετά την προσπάθεια.Υπάρχει βέβαια και περίπτωση να μην εμφανίζεται κανένα σύμπτωμα της νόσου, οπότε μιλάμε για ασυμπτωματική στένωση αορτής.
Πώς διαγιγνώσκεται η στένωση αορτής;
Στην κλινική εξέταση του ασθενούς εάν διαπιστωθεί έντονο φύσημα στην καρδιά κατά την ακρόαση, μπορεί να σημαίνει ότι υπάρχει στένωση αορτής. Αυτό το φύσημα έχει ιδιαίτερα και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και συνοδεύεται από μεταβολές των καρδιακών τόνων που σε συνδυασμό με τα συμπτώματα του ασθενούς (δύσπνοια, συγκοπτικό επεισόδιο ), οδηγούν στη σκέψη ύπαρξης στένωσης αορτής.
Μια διαγνωστική εξέταση για τη στένωση αορτής είναι ο υπέρηχος καρδιάς ( triplex καρδιάς ). Σε αυτήν, εάν υπάρχει στένωση αορτής ,φαίνεται η υπερτροφική αριστερή κοιλία , η οποία συνοδεύει την ασβεστωμένη αορτική βαλβίδα και συγχρόνως η διάνοιξη των πτυχών της είναι σαφώς περιορισμένη. Ακόμα, η ταχύτητα του αίματος είναι αυξημένη διαμέσου και αμέσως μετά τη στενωμένη αορτική βαλβίδα σε σχέση με την ταχύτητα που έχει το αίμα ακριβώς πριν από αυτή.
Τέλος, ο υπέρηχος καρδίας ( triplex ) μας δίνει πληροφορίες και για τη βαρύτητα της νόσου και μας βοηθά στην επιλογή του τρόπου αντιμετώπισής της.
Τι επιπλοκές μπορεί να προκαλέσει η στένωση αορτής;
Οι επιπλοκές που μπορεί να υπάρξουν από τη στένωση αορτής είναι η καρδιακή ανεπάρκεια, το έμφραγμα του μυοκαρδίου, οι έντονες αρρυθμίες και η ενδοκαρδίτιδα.
Τι θεραπείες υπάρχουν για τη στένωση αορτής;
Κάθε περίπτωση ασθενούς είναι μοναδική. Αυτό σημαίνει ότι δεν ακολουθούν όλα τα άτομα τις ίδιες θεραπευτικές μεθόδους, καθώς αυτές διαφέρουν αναλόγως τη βαρύτητα του προβλήματος, αλλά και άλλων παραγόντων, όπως για παράδειγμα η ηλικία.
Αρχικά, όταν ένα άτομο πάσχει από στένωση αορτής καλό θα ήταν να αποφεύγει την έντονη σωματική άσκηση. Ακόμα, αναλόγως τη σοβαρότητα της κατάστασης, χορηγούνται διάφορα φάρμακα, όπως διουρητικά και β’ αναστολείς. Για τη στένωση αορτής, όταν απαιτείται αντικατάσταση της βαλβίδας υπάρχουν δύο επιλογές: αυτή του ανοιχτού χειρουργείου και η διαδερμική αντικατάσταση. Την πρώτη επιλογή αποτελεί η χειρουργική επέμβαση με προσθετική βαλβίδα.
Η βαλβίδα αυτή μπορεί να είναι μεταλλική ή βιολογική. Η μεταλλική βαλβίδα απαιτεί χρόνια λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων ,αλλά έχει πολύ μεγάλη αντοχή στο χρόνο. Η βιολογική από την άλλη δεν απαιτεί αντιπηκτική αγωγή, μοιάζει περισσότερο στη γηγενή βαλβίδα, αλλά περίπου μετά από μια δεκαετία εκφυλίζεται και απαιτείται καινούριο χειρουργείο για την αντικατάστασή της.
Στην περίπτωση της χειρουργικής επέμβασης με προσθετική βαλβίδα, πριν το χειρουργείο ο ασθενής υποβάλλεται σε στεφανιογραφία και σε περίπτωση που υπάρχει σημαντική στένωση, πραγματοποιείται μαζί με την αντικατάσταση της βαλβίδας και by pass.
Η μέθοδος που δεν απαιτεί ανοιχτό χειρουργείο είναι η διαδερμική αντικατάσταση της βαλβίδας με τη βοήθεια καθετήρα, αλλά διενεργείται σε ειδικές περιπτώσεις μόνο (εύθραστοι ασθενείς που δεν μπορούν να αντέξουν ανοικτό χειρουργείο λόγω σοβαρών άλλων παθήσεων όπως νεφρική ανεπάρκεια, αναπνευστική ανεπάρκεια κ.α.). Ο καθετήρας αυτός οδηγείται στην καρδιά μέσω της μηριαίας αρτηρίας και η βαλβίδα, που είναι τοποθετημένη σε σύμπτυξη πάνω στον καθετήρα, αφήνεται να ξεδιπλωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να παραμερίσει τη στενωμένη βαλβίδα και να πάρει τη θέση της.