Η λιποθυμία είναι η προσωρινή απώλεια της συνείδησης, η οποία οφείλεται σε ξαφνική μείωση της αιματικής ροής, άρα και της παροχής οξυγόνου, προς τον εγκέφαλο. Η λιποθυμία διαρκεί συνήθως ελάχιστα και η ανάκαμψη του ατόμου είναι άμεση και πλήρης.
Ποια είναι τα αίτια της λιποθυμίας;
Η λιποθυμία συναντάται συχνότερα στους νεότερους και στους ηλικιωμένους, για διαφορετικούς λόγους σε κάθε περίπτωση. Αν τα λιποθυμικά επεισόδια είναι αρκετά και μάλιστα σε μικρό χρονικό διάστημα, τότε απαιτείται η επίσκεψη στο γιατρό, ώστε να εξακριβωθούν τα αίτια. Τα αίτια ενός λιποθυμικού επεισοδίου μπορεί να είναι καρδιαγγειακά, ή νευρολογικές διαταραχές και ψυχοσωματικά. Αναλυτικότερα:
- Αγγειοπνευμονογαστρικό αντανακλαστικό: Αυτές οι καταστάσεις ( άγχος, πόνος, έντονος βήχας κ.α.) δημιουργούν ένα αντανακλαστικό, κατά το οποίο τα αιμοφόρα αγγεία διαστέλλονται και οι καρδιακοί παλμοί ελαττώνονται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να συγκεντρώνεται το αίμα στο κάτω μέρος του σώματος και ο εγκέφαλος να μην τροφοδοτείται με την επαρκή ποσότητα αίματος. Συνήθως τα άτομα που πάσχουν από αγγειοπνευμονογαστρικό αντανακλαστικό, γνωρίζουν πότε θα πάθουν το συγκοπτικό επεισόδιο, καθώς έχουν τα συμπτώματα, όπως ζάλη, ναυτία, αδυναμία πριν από ορισμένες καταστάσεις που γνωρίζουν ότι τους επηρεάζουν.
- Ορθοστατική υπόταση: Η ορθοστατική υπόταση είναι η ξαφνική πτώση της πίεσης του αίματος λόγω της απότομης συνήθως αλλαγής θέσης. Αυτή η κατάσταση, μπορεί να οφείλεται σε ορισμένα φάρμακα (για την υψηλή πίεση του αίματος), στην προχωρημένη ηλικία ή σε νοσήματα που προσβάλουν το αυτόνομο νευρικό σύστημα.
- Ορισμένες νευρολογικές διαταραχές: Στις νευρολογικές διαταραχές που προκαλούν λιποθυμία συγκαταλέγονται η ημικρανία, η επιληψία και τα παροδικά αγγειακά επεισόδια. Στην επιληψία η λιποθυμία συνήθως συνοδεύεται από σπασμούς των άκρων.
- Καρδιαγγειακά αίτια: Πολλά καρδιακά και αγγειακά προβλήματα μπορεί να κρύβονται πίσω από μια λιποθυμία. Αυτά είναι τα εξής:
Καρδιακά αίτια
- Η στένωση αορτής
- Ο διαχωρισμός αορτής
Η υπερτροφική αποφρακτική καρδιοπάθεια
- Η στένωση μιτροειδούς και αορτικής βαλβίδας
- Η ισχαιμία
- Το έμφραγμα του μυοκαρδίου
- Η ταχυκαρδία
- Η βραδυκαρδία
- Η αρρυθμία
- Η πνευμονική εμβολή
- Η πνευμονική υπέρταση
- Το κολπικό μύξωμα
- Η κοιλιακή αρρυθμία
- Η δυσλειτουργία φλεβοκόμβου
Αγγειακά αίτια
- Η υπερευαισθησία καρωτιδικού κόλπου
Στα αγγειακά αίτια συγκαταλέγονται επίσης η ορθοστατική υπόταση και το αγγειοπνευμονογαστρικό σύνδρομο, τα οποία αναλύσαμε ξεχωριστά, καθώς είναι τα πιο συνηθισμένα αγγειακά αίτια συγκοπικού επεισοδίου.
Ακόμα, κάποιες φορές η λιποθυμία μπορεί να είναι αποτέλεσμα φαρμάκων ή λόγω γήρατος.
Τι συμπτώματα παρουσιάζονται στον ασθενή πριν τη λιποθυμία;
Πριν από ένα συγκοπτικό επεισόδιο, μπορεί να παρουσιαστούν τα παρακάτω συμπτώματα:
- Αδυναμία
- Ζαλάδα
- Αίσθημα μειωμένης ακοής
- Μείωση της όρασης
- Χλωμάδα
- Ταχυκαρδία ή αρρυθμία
- Εφίδρωση
- Τάση προς έμετο
- Απώλεια μνήμης κατά τη διάρκεια της λιποθυμίας.
Τι εξετάσεις χρειάζονται για να διευκρινιστούν τα αίτια της λιποθυμίας;
Αρχικά, για να διευκρινιστούν τα αίτια μιας λιποθυμίας ο γιατρός λαμβάνει ένα πλήρες ιατρικό ιστορικό του ασθενούς και της οικογένειάς του και διενεργεί μια κλινική εξέταση. Αναλόγως τα αποτελέσματα που θα δώσει η κλινική εξέταση, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει τις παρακάτω εξετάσεις:
- Ηλεκτροκαρδιογράφημα, το οποίο είναι η πρώτη εξέταση που πραγματοποιείται σε ανάλογες περιπτώσεις
- Υπερηχογράφημα καρδιάς
- Holter ρυθμού.
- Test κοπώσεως
- Εξετάσεις αίματος
- Αξονική ή μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου, ώστε να αποκλειστούν τυχόν προβλήματα του νευρικού συστήματος, εφ’όσον το κρίνει ο νευρολόγος.
Η ανεύρεση της αιτίας που προκαλεί τη λιποθυμία, είναι πολύ σημαντική καθώς αυτή είναι που θα κατευθύνει το γιατρό στη σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση.
Μπορεί η λιποθυμία να είναι ένδειξη σοβαρού προβλήματος;
Η λιποθυμία μπορεί να είναι ένδειξη σοβαρού προβλήματος υγείας στις παρακάτω περιπτώσεις:
- Εάν η λιποθυμία συμβαίνει συχνά μέσα σε μικρό χρονική διάστημα
- Συνοδεύεται από δύσπνοια
- Συμβαίνει χωρίς κανένα προειδοποιητικό σημάδι, όπως ζάλη, τάση προς έμετο, αδυναμία κ.α.
- Συνοδεύεται από μούδιασμα σε μια πλευρά του προσώπου ή του σώματος
- Οι παλμοί της καρδιάς είναι πολύ δυνατοί ή με ακανόνιστο ρυθμό
- Συνοδεύεται από πόνο στο στήθος
Πώς αντιμετωπίζεται η λιποθυμία;
Αναλόγως την αιτία που προκαλεί το λιποθυμικό επεισόδιο, διαφέρει και η αντιμετώπιση. Αν η λιποθυμία οφείλεται σε παθολογικά αίτια, τότε η αντιμετώπιση μπορεί να είναι είτε φαρμακευτική είτε επεμβατική. Η επεμβατική μέθοδος περιλαμβάνει την τοποθέτηση βηματοδότη σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι τα λιποθυμικά επεισόδια οφείλονται σε καρδιακές παύσεις ή βραδυκαρδίες.
Σε κάθε περίπτωση όμως, ο ασθενής θα πρέπει να ενημερωθεί, ώστε να αποφεύγει παράγοντες που οδηγούν στη λιποθυμία και να ακολουθεί οδηγίες, οι οποίες βοηθούν στην πρόληψή της. Ως παράγοντες που ευνοούν μια λιποθυμία είναι η παρατεταμένη ορθοστασία, η έλλειψη ύπνου, η αφυδάτωση, η υψηλή θερμοκρασία, τα βαριά γεύματα, η υπερκατανάλωση αλκοόλ.
Οι οδηγίες, ώστε να προλάβουμε μια λιποθυμία όταν τα συμπτώματα είναι εμφανή, είναι η η ύπτια θέση με τα πόδια ψηλά και η κατανάλωση πολλών υγρών, ώστε να μην αφυδατωθούμε.